Không nhất thiết là bạn cứ phải thuê dịch vụ, làm bảng câu hỏi kháo sát và phỏng vấn... thì mới gọi là làm nghiên cứu thị trường.
Cách đây mấy ngày có một bạn trẻ hỏi tôi, doanh nghiệp nhỏ thì làm thế nào để nghiên cứu thị trường? Thay vì trả lời thẳng vào câu hỏi tôi xin kể một câu chuyện.
Tôi thỉnh thoảng có ghé uống cà phê hoặc ăn trưa ở một tiệm cafe gần văn phòng công ty. Và tôi chú ý thấy rằng người quản lý chuỗi cafe ấy thường ghé đến để nắm tình hình (tôi đoán vậy).
Có điều là cô này thường dừng xe máy sát lề, rồi gọi người trong quán ra để nói chuyện trong khi vẫn ngồi trên yên xe, chứ ít khi dựng xe vào trong quán.
Mới đầu thì tôi nghĩ "cô này đúng là sếp quan liêu. Tại sao không dựng xe mà vào nắm tình hình cho sát, lại vừa cho nhân viên thấy mình gần gủi với họ." Nhưng sau vài lần gặp như thế thì tôi chú ý và nhận ra ý đồ của cô ta. Cô ta đứng ở vị trí đấy là vì ngoài việc trò chuyện nắm tình hình với nhân viên mình, cô ta còn tranh thủ quan sát một quán cafe khác nằm ngay bên cạnh quán của cô.
Quan sát (observation) cũng là một kỹ thuật được dùng khá phổ biến trong việc nghiên cứu thị trường. Bằng cách quan sát bạn có thể rút ra nhiều thông tin cần thiết giúp mình đưa ra quyết định kinh doanh.
Chẳng hạn như về đối tượng khách hàng, sản phẩm bán chạy, phương thức mua, qui mô lần mua... và nếu sáng ý thì có thể phát hiện ra cơ hội đáp ứng các unmet needs khác của khách hàng.
Không nhất thiết là bạn cứ phải thuê dịch vụ, làm bảng câu hỏi kháo sát và phỏng vấn... thì mới gọi là làm nghiên cứu thị trường. Nhất là đối với doanh nghiệp sme, doanh nghiệp vừa và nhỏ, kinh doanh chỉ một lĩnh vực, ngành nghề, trên một phạm vi thị trường nhỏ, phục vụ cho một đối tượng khách hàng cụ thể.
Chẳng hạn như bạn có một vài cửa hàng bán lẻ. Tại sao không tự mình quan sát rồi tự phân tích xem họ hơn mình cái gì, mình hơn họ điểm nào, và rút ra điều gì cần thay đổi, điều gì cần cải tiến ... để cải thiện lợi thế cạnh tranh và để có kết quả kinh doanh tốt hơn?
Tôi cho rằng vấn đề nằm ở chỗ, nhiều người đi học các lớp huấn luyện kỹ năng, nơi người ta dạy các phương thức, kỹ thuật dành cho các tập đoàn, công ty lớn, rồi về tư duy một cách máy móc, rập khuôn rằng hễ làm nghiên cứu thị trường thì nhất nhất phải làm như thế mới đúng. Và tự mình đánh mất đi tính năng động và khả năng sáng tạo của mình.
Hy vọng câu chuyện trên giải đáp được câu hỏi của anh bạn trẻ kia (và cũng là thắc mắc của nhiều người khác).
Đỗ Hòa