Muốn phát triển ổn định và bền vững thì phải nỗ lực học hỏi và liên tục nâng cao năng lực theo hướng chuyên nghiệp hóa. Phải có ý đồ chiến lược tốt, và phải biết cách truyền đạt ý đồ chiến lược ấy vào bộ máy của mình một cách hiệu quả.
Nói đến ổn định và bền vững là nói đến cái sự lo xa, hay là tư duy dài hạn. Khó mà nói chuyện phát triển bền vững nếu chúng ta chỉ tư duy theo kiểu ăn xổi ở thì, chỉ biết kiếm ăn hôm nay mà không quan tâm đến ngày mai.
Nói đến đây, có người sẽ buông một câu: "kiếm ăn hôm nay còn chật vật thì nói chi đến ngày mai!".
Thật ra thì việc "kiếm ăn hôm nay" không ngăn cản chúng ta "lo toan cho ngày mai".
Mà trái lại, những người đang phải "chật vật kiếm ăn hôm nay" mà nếu họ có một chút suy nghĩ về ngày mai, chủ động lo toan về tương lai một chút thôi, thì việc "kiếm ăn" của họ vào ngày mai, ngày kia sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều, so với những người chờ đến ngày mai rồi mới nghĩ đến việc "hôm nay sẽ kiếm ăn bằng cách gì".
Doanh nghiệp cũng vậy! Những doanh nghiệp làm ăn kiểu "ăn xổi, ở thì", mà chúng tôi gọi cách này là đối phó với thị trường, cũng có thể phát triển và thành công ở một giai đoạn nhất định, một qui mô nhất định. Nhưng họ có thể chuyển từ trạng thái đang "rất thành công" sang trạng thái "rất nguy kịch" một cách dễ dàng và nhanh chóng. Thị trường VN những năm qua đã chứng minh điều này.
Còn những doanh nghiệp hoạt động với những tính toán lâu dài, mà chúng tôi gọi là có chiến lược, thì do họ có nỗ lực dự báo trước thị trường để chủ động nắm bắt cơ hội, và họ cũng phải tìm cách nhận diện trước những rủi ro, đe dọa, nên họ có thể chủ động để phòng tránh, giảm thiểu rủi ro. Và do vậy họ ít khi bị "đùng cái lăn ra chết".
Chúng ta biết rõ rằng 100% những công ty, tập đoàn (gia đình hay public) đang hoạt động ổn định và phát triển cả trăm năm qua, thì đều là những doanh nghiệp hoạt động có chiến lược bài bản.
Vậy thì tại sao các doanh nghiệp khác không học tập làm theo?
Tôi tin rằng các doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả là nhờ lãnh đạo của các doanh nghiệp ấy có tư duy chiến lược. Họ có sự tính toán và biết phải làm như thế nào để doanh nghiệp của họ có thể cạnh tranh hiệu quả và tồn tại.
Vấn đề là khi mà doanh nghiệp ấy phát triển đến một qui mô, khi mà người chủ không thể một mình ôm hết việc. Hoặc khi họ phải đối diện với những đối thủ cao tay hơn, chuyên nghiệp hơn, nên hiệu quả hơn. Thì lúc ấy thách thức sẽ là làm thế nào để ý đồ chiến lược của người chủ được truyền đạt, được thấu hiểu và thực thi một cách thấu đáo bởi đội ngũ quản lý của mình. Bởi nếu không thì sẽ xãy ra tình trạng "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược". Làm triệt tiêu động lực và hiệu quả của doanh nghiệp.
Rất tiếc là trong khi hầu hết các chủ doanh nghiệp và lãnh đạo đều có tư duy cạnh tranh, tư duy phát triển, thì họ lại không có kỹ năng hoạch định thành bài bản để có thể truyền tải vào bộ máy của mình một cách khoa học, theo cách mà có thể giám sát, quản lý một cách hiệu quả, và chẳng những không làm ảnh hưởng đến sự phát triển mà còn thúc đẩy sự sáng tạo và phát triển của doanh nghiệp.
Còn trong khi qui mô phát triển của doanh nghiệp đã đến lúc đòi hỏi phải có sự chuyên nghiệp hóa, thì đại đa số các chủ doanh nghiệp, lãnh đạo tự phát không có kỹ năng hoạch định hoạt động cho các chức năng chuyên môn trong bộ máy của mình. Chẳng hạn như: chiến lược và kế hoạch marketing, chiến lược và kế hoạch bán hàng, chiến lược và kế hoạch sản xuất, chiến lược và kế hoạch tài chính, chiến lược và kế hoạch nhân sự... Nên họ không thể chỉ đạo cán bộ quản lý của mình xây dựng và thực hiện cho đúng.
Đó là chưa kể đến những chức năng phức tạp khác mà ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn như R&D, CNTT, IP...
Tôi cho rằng đó là lí do chính giải thích chọ hiện tượng nhiều doanh nghiệp Việt phát triển đến một mức độ nhất định, rồi bắt đầu trở nên kém hiệu quả, rồi suy yếu dần, chứ không thể tiếp tục phát triển một cách bền vững được.
Kết luận.
Muốn phát triển ổn định và bền vững thì phải nỗ lực học hỏi và liên tục nâng cao năng lực theo hướng chuyên nghiệp hóa. Phải có ý đồ chiến lược tốt, và phải biết cách truyền đạt ý đồ chiến lược ấy vào bộ máy của mình một cách hiệu quả.
Không có sự lựa chọn nào khác!
Đỗ Hòa