Theo quan sát của chúng tôi, đa số doanh nghiệp VN mình không có một sự chọn lựa rõ ràng khi nói đến chiến lược cạnh tranh. Bằng chứng là ít doanh nghiệp thật sự có năng lực lõi.
Khác biệt thì không khác biệt rồi, mà đa phần là "me too". Tức là thấy ai làm gì thì bắt chước làm theo mà không cần phải suy nghĩ chi cho nó mệt. Hầu hết doanh nghiệp mình rất ngại đầu tư nghiên cứu phát triển (R&D).
Tập trung thì cũng không tập trung. Thấy cái gì hay hay là làm thôi, và tập trung theo kiểu cái gì cũng tập trung (chiến lược quả mít).
Người ta nói tập trung là có nghĩa phải nghiên cứu sâu, tính toán xa. Nhưng doanh nghiệp mình thì đa phần ngại tư duy sâu, ngại tính toán xa. Bằng chứng là ai cũng thích chơi chứng khoán và chơi đất cát (để kiếm tiền cho nó nhanh).
Còn Giá thấp thì cũng không hẳn là giá thấp, mà chính xác là đạp giá bán rẻ để phá nhau là chính. Để rồi cuối cùng thì cũng đến lượt mình tèo theo vì bị người khác đạp giá phá mình.
Chúng ta bán giá rẻ mà không hề có lợi thế về chi phí giá thành thấp. Để có lợi thế về chi phí giá thành thấp thì phải nghiên cứu tổ chức, quản lý kinh doanh rất kỳ công.
Vậy cuối cùng là mình đứng ở đâu trong ba hướng Khác biệt, Tập trung, Giá rẻ?
Mình đứng ở giữa! Vị trí mà người ta nói là sớm muộn sẽ tèo. Tèo vì không có năng lực lõi, vì không mạnh ở chỗ nào hết, không có lợi thế cạnh tranh gì rõ rệt.
Nhưng chiến lược cạnh tranh của doanh nghiệp không chỉ thế.
Vì nếu không chỉ mình mình mà có nhiều người khác cũng Khác biệt, cũng Tập trung, hoặc cũng Giá rẻ thì sao? Doanh nghiệp còn phải xác định cạnh tranh ở đâu (và không cạnh tranh ở đâu), cạnh tranh với ai, cạnh tranh về mặt nào, cạnh tranh để làm gì, cạnh tranh bằng cái gì ...? Xong rồi còn tính toán để chuyển tải quyết định trên vào bộ máy, vào từng con người trong tổ chức mình nữa.
Một bài toán phải tư duy sâu xa, rất nghiêm túc, thì mới giải được, chứ không chỉ là chọn một trong ba hướng đi như đã nói ở trên.
Anh chị nào quan tâm, sẵn sàng tư duy sâu, tính toán xa để giải bài toán phát triển lâu dài cho doanh nghiệp mình thì đăng ký workshop Strategy & Planning vào T7, CN tuần này nhé.
Đỗ Hòa - on Competitive Strategy.