Hôm nay đã là Tháng 2 rồi, năm mới 2021 mở màn như thế này thì các anh chị nghĩ tình hình kinh doanh làm ăn năm nay có tốt hơn năm 2020? Để các anh chị có thêm thông tin tham khảo, tôi xin chia sẻ một số đánh giá cập nhật về diễn biến thị trường đầu năm 2021.
- Dịch CoVid-19:
Trong khi nhiều nơi trên thế giới còn đang tìm cách kiểm soát chủng virus cũ, thì chủng virus mới với khả năng phát tán nhanh một cách khó lường đã được phát hiện ở Châu Âu, Châu Phi và đang lan rộng ra khắp nơi. Vaccine đã được phát triển, nhưng chưa kịp triển khai thì các nhà khoa học đã cảnh báo hiệu quả một số loại vaccine kém đối với một số chủng virus mới. Tại VN dịch đang bộc phát ở một số địa phương và đã phát hiện sự thâm nhập của chúng virus mới từ Châu Phi. Hiện chính phủ đang nỗ lực để kiểm soát. Nhưng nếu không chặn được trong 1, 2 tuần đến thì khả năng dịch sẽ lây lan rộng ra khắp nơi, và dễ bị tình trạng mất kiểm soát như các nước Châu Âu, Mỹ.
- Thị trường xuất khẩu:
Kinh tế Mỹ năm qua được cho là tồi tệ nhất kể từ 1946 khi đạt chỉ số GDP tăng trưởng âm. Dù chính quyền mới đã có những chính sách để kích cầu tiêu dùng, phục hồi kinh tế, nhưng do hệ lụy mà cuộc bầu cử TT vừa qua để lại là quá lớn (người dân chia rẻ sâu sắc, một bộ phận người Mỹ không còn tin tưởng vào những người đại diện cho họ và bộ máy chính quyền Mỹ), nước Mỹ đang ở bên bờ vực bạo loạn, xung đột vũ trang, nên chính quyền mới sẽ vẫn phải ưu tiên khôi phục lại lòng tin, ổn định trật tự xã hội, trước khi có thể khôi phục kinh tế.
Kinh tế Mỹ năm 2021 được dự báo là sẽ khá hơn 2020 nhưng vẫn còn ở mức thấp. Bởi chính sách "America First" với những khung thuế và hàng rào kỹ thuật nhằm hạn chế hàng ngoại nhập vào Mỹ của chính quyền cũ sẽ không dễ dàng xóa đi được.
Thêm vào đó là tác động của dịch CoVid, nên năm 2021 tôi cho rằng nhu cầu tiêu dùng của thị trường Mỹ sẽ vẫn chưa thể phục hồi như trước dịch được.
Các nước EU, Anh đang vật lộn với dịch dù họ đã sản xuất được vaccine. Trước mắt họ vẫn cấm xuất khẩu vaccine để ưu tiên sử dụng cho dân trong khối. Kinh tế của khối này sẽ tiếp tục suy giảm trong năm 2021, sức mua do vậy sẽ vẫn ở mức thấp.
Đến lúc này thì vẫn chưa thấy một dự báo tích cực nào trong tương lai gần đối với khu vực này.
TQ tuy sớm kiểm soát được dịch và kinh tế đã có dấu hiệu phục hồi trong năm 2020, nhưng bước qua năm 2021 giáp Tết âm lịch thì dịch đã quay trở lại bùng phát ở một số nơi. Ngay tại Bắc Kinh, chính quyền thành phố này vừa tổ chức chích ngừa vừa lockdown một số khu vực nơi dịch bùng phát.
Khả năng kinh tế TQ sẽ tốt hơn năm rồi. Tuy quan hệ với Mỹ sẽ vẫn không thoát khỏi thế đối đầu, nhưng khả năng sẽ bớt căng thẳng, nên tôi nghĩ các doanh nghiệp nên chú ý thị trường tiềm năng này.
- Thị trường trong nước:
Bất chấp các chỉ số GDP và xuất khẩu tốt, sức mua thị trường vẫn chưa thấy có biểu hiện dừng suy giảm. Tình trạng kinh doanh ế ẩm, doanh nghiệp trả mặt bằng kinh doanh ở các đô thị lớn vẫn tiếp tục xảy ra. Nhiều mặt bằng thuộc khu vực hot trước đây, đã để trống nhiều tháng mà vẫn chưa tìm được người thuê.
Do tốc độ dịch chuyển nhà máy ra khỏi TQ trong thời gian đến so với năm trước sẽ giảm, diễn biến này sẽ tác động đến xu thế kinh doanh tại VN.
Ngay từ Q1 năm ngoái (2020) tôi đã xác định tác động của dịch là lâu dài và đề nghị các doanh nghiệp tìm cách điều chỉnh để thích nghi mà tiếp tục kinh doanh trong điều kiện bình thường mới. Điều chỉnh ở đây là điều chỉnh chiến lược kinh doanh, tập trung vào 2 yếu tố: thị trường và sản phẩm.
Thực tế là chúng ta không thể chờ thêm 1 năm nữa. Vì ngay cả khi dịch được kiểm soát, nền kinh tế thế giới cũng sẽ cần ít nhất 2 năm sau nữa để phục hồi, vậy doanh nghiệp có tiếp tục chờ?
Và ngay cả khi kinh tế phục hồi, thì môi trường kinh doanh (chính sách thương mại các quốc gia, tình hình cạnh tranh, nhu cầu và hành vi của khách hàng) cũng đã thay đổi, không bao giờ quay trở lại như trước dịch. Vậy thì thay đổi để thích nghi mà tiếp tục kinh doanh là điều bắt buộc, không có sự lựa chọn nào khác.
Đỗ Hòa - on Macro Environment Analysis