Theo tôi, lý do vì sao mà chính phủ và quốc hội quyết tâm triển khai sân bay Long Thành là vì tác động kinh tế của dự án nầy. Dưới đây là những phân tích của tôi về tác động của dự án.
Tác động ngay lập tức (short-term impact):
- Xây dựng. Tất nhiên là ngành xây dựng (vật liệu xây dựng, dịch vụ xây dựng, thiết kế xây dựng và các loại hình kinh tế có liên quan) sẽ được hưởng lợi trước hết, vì đây là một dự án xây dựng lớn.
Kể cả khi dự án đã hoàn tất thì hoạt động xây dựng vẫn còn kéo dài trong nhiều năm, để khắc phục sự cố, sửa chữa, bảo trì các công trình do thi công không đảm bảo chat lượng.
- Tài chính. Vì vốn của dự án nầy sẽ chủ yếu là vốn vay nên các tổ chức tín dung sẽ có thêm một đầu ra khủng cho hoạt động cho vay của mình.
Ngoài ra, dự án cũng sẽ phát sinh thêm một số tài khoản cá nhân mới và làm tăng gia tăng số dư một số tài khoản cũ.
- Bất động sản. Triển khai dự án sẽ kích thích giao dịch đất đai khu vực chung quanh và dọc theo tuyến đường đến dự án Long Thành một cách trực tiếp.
Dự án nầy cũng sẽ kích thích một cách gián tiếp làm tăng nhu cầu mua biệt thự, căn hộ cao cấp, đất đai... ở những nơi khác từ nguồn tiền của dự án.
- Logistics, giao thông. Triển khai một dự án lớn như thế nầy sẽ làm gia tang đáng kể hoạt động của các cảng, kho bãi chứa hàng và dịch vụ vận chuyển đường biển, đường bộ, đường sông.
- Dịch vụ ăn uống và lư trú. Sẽ có nhiều đoàn đến tham quan, giám sát... dự án trong quá trình triển khai, do vậy các dịch vụ lưu trú, khách sạn trong khu vực sẽ tăng số lượt khách, kèm theo đó là dịch vụ ăn uống, từ nha hàng sang trọng, karaoke là nơi tiếp khách, nơi giải trí của các nhầ thầu, cho đến dịch vụ ăn uống giải trí bình dân cho số công nhân làm việc ở đây. (liệu khi dự án xong thì sẽ có một làng người LẠ mới hình thành ở đây?).
- Kinh doanh hàng tiêu dùng. Nguồn tiền từ dự án nầy sẽ kích thích trở lại nhu cầu đối với hàng hóa tiêu dùng nói chung. Những mặt hàng thời trang, mỹ phẩm cao cấp mấy năm nay ế ẩm thì sắp tới sẽ chứng kiến doanh thu tăng vọt. Doanh thu xe hơi, hàng điện tử cao cấp sẽ tăng. Và tức nhiên hàng nhu yếu phẩm, thực phẩm cũng sẽ tăng theo để phục vụ cho những người lao động.
- Thị trường lao động. Dự án nầy sẽ tạo ra hàng ngàn công ăn việc làm (lao động trong nước hay nước ngoài).
Tác động lâu dài (long-term impact).
Là một dự án siêu lớn có ý nghĩa chiến lược ở tầm vĩ mô với giá trị tương đương 16 tỉ đô la (planned value), dự án Long Thành được dự báo là sẽ kích thích nền kinh tế Việt Nam trong suốt thời gian triển khai và ít nhất là 3 năm sau khi hoàn thành (tổng cộng có thể đến 10 năm).
Tuy nhiên, do nó cũng cộng thêm vào tổng số tiền nợ của quốc gia thêm 16 tỉ đồng nên, tình hình kinh tế những năm sau đó phụ thuộc vào hiệu quả của việc đầu tư vào dự án nầy.
Nếu SB Long Thành hoạt động hiệu quả như dự án khả thi đề ra, nó sẽ là cú hích lâu dài cho nền kinh tế trong suốt thời gian hoạt động của nó.
Tức là với số lượng khách dự kiến là 100 triệu pax/annum, SB Long Thành sẽ thay thế vị trí sân bay Singapore, khi nó thu hút khách quá cảnh Singapore và Suvarnabhumi sang quá cảnh SB Long Thành, và trở thành một cái hub hàng không của khu vực ĐNÁ.
Sự kiện nầy cũng sẽ tác động dây chuyền đến sự phát triển của các ngành khác như hàng hải, dịch vụ thương mại của khu vực lân cận.
Ngược lại, nếu SB Long Thành hoạt động không hiệu quả như kế hoạch, thì xem như tiền mất tật mang, hạng mục đầu tư 16 tỉ đô nầy sẽ tăng thêm gánh nặng nợ xấu của các tổ chức tín dụng, nợ nước ngoài, và cuối cùng sẽ được chuyển vào thành các loại phí và thuế mới, làm tăng thêm các khoản thu vốn đã cao ngất mà nên kinh tế và người dân đang gánh chịu.
Hệ quả là nền kinh tế VN sẽ lún sâu thêm một nấc nữa, hy vọng hóa rồng sẽ càng thêm mờ nhạt.
Quan điểm.
Theo tôi, bàn ra là bàn trước khi chưa thông qua, còn một khi đã quyết thực hiện thì mọi người nên tập trung vào giám sát để đảm bảo là dự án đầu tư có hiệu quả, để không trở thành gánh nặng cho con cháu tương lai.
Muốn thế, cần tập trung vào giám sát chất lượng, chi phí, từng hạng mục công trình cần phải có một địa chỉ chịu trách nhiệm cụ thể và rõ ràng.
Đỗ Hòa
